Ludzie od zarania dziejów interesowali się tematem gier. Na przestrzeni dziejów powstało wiele obrazów przedstawiających hazard. Jest to oczywiste, że różne formy hazardu istniały od bardzo dawna w różnych kulturach na całym świecie. Artyści nieustannie szukają inspiracji do swojej pracy i niejednokrotnie są to bardzo nietypowe i wychodzące poza schemat tematy. Hazard to jedna z tych czynności, która, jak już zostało wspomniane, istnieje od wielu wieków i jest praktykowana przez wiele osób w najróżniejszych formach. Działalność ta zainspirowała również wielu artystów do stworzenia niesamowitych dzieł lub wprowadzenia niektórych elementów hazardu do swoich obrazów. Bez względu na powód ich zainteresowania tym tematem, kreatywne umysły, takie jak umysły artystów, wydają się być zafascynowane tym tematem od początku jego istnienia. W poniższym artykule postaramy się przedstawić kilka wartym uwagi dzieł z tematyką hazardu w tle.
Edvard Munch. „Przy stoliku do ruletki w Monte Carlo”
W latach 1891 i 1892 Edvard Munch przebywał przez pewien czas na południu Francji. Był wobec tego stałym gościem w kasynie w Monte Carlo. Czasami była to niemal obsesja artysty, a na pewno coś, co mężczyzna traktuje w swoich zapiskach literackich. Munch namalował kilka obrazów, które pochodzą z jego wspomnień z ruletki, oddając za pomocą pędzla nerwową atmosferę przy stole do gry, gdzie przegrana lub wygrana może mieć fatalne konsekwencje. Jednocześnie eksperymentuje ze stylistycznymi formami syntetyzmu Degasa, Gaugagina i van Gogha.
W Obrazie „Przy stoliku do ruletki w Monte Carlo” z 1892 roku widzimy, jak Munch wychwycił napięcie i dramat wokół ruletki. Przebrani mężczyźni i kobiety tłoczą się wokół stołu, z wyciągniętymi rękami, a całą swoją koncentrację skupiają na grze. Po lewej znajduje się mężczyzna o podobnych kształtach twarzy do Muncha, notujący wyniki ruletki. Stamtąd artysta poprowadził przekątną przez zielony stół, aż do czerwonej ruletki. Ten schemat kompozycyjny, występujący również w obrazach Degasa czy Gaugagina, tworzy dramat i ruch w obrazie. Dramaturgię podkreśla kolorystyka, zarówno czerń kontrastująca z bielą, jak i czerwono-zielony kontrast.
Formy utrzymywane są obszarach czystych kolorów, typowych dla syntetyzmu. Oczy, nosy i usta są sugerowane tylko na czerwonych i zielonych twarzach.
Paul Cézanne. „Gracze w karty”
„Gracze w karty”, autorstwa postimpresjonistycznego artysty Paula Cezanne’a, to seria pięciu obrazów przedstawiających prowansalskich robotników uważnie grających w karty. Artysta malował je przy pomocy farb olejnych, od początku do połowy lat 90. XIX wieku. Najbardziej reprodukowana seria „Graczy w karty” wisi w Musee d’Orsay w Paryżu. Mierzy 47,5 × 57 cm i jest najmniejszym, a zarazem ostatnim malowanym obrazem. Wielu uważa go za najlepszy z całej serii, ponieważ pokazuje najwięcej unikalnej techniki Cezanne’a. Dwie postacie męskie w tej wersji są pryzmatyczne oraz kanciaste, ale ich gesty nadają im dostojnego charakteru. Geometryczne kształty, które tworzą obraz, podkreślają rutynę i rytuał karcianej gry. Butelka pośrodku dzieli obraz, tworząc poczucie równowagi, ale nie symetrii, ponieważ postać po lewej stronie z fajką jest umieszczona całkowicie w obrębie obrazu, podczas gdy postać po prawej nie. Inspiracją dla całej serii prawdopodobnie był obraz przedstawiający graczy w karty, namalowany przez Le Naina, który wisiał w muzeum w Aix-en-Provence w młodości Cezanne’a. Cezanne w swoich pięciu obrazach stworzył wariację na temat motywu z kilku siedemnastowiecznych francuskich i holenderskich obrazów przedstawiających rodzaje gier hazardowych w hałaśliwym otoczeniu. Cezanne zastąpił pijanych hazardzistów robotnikami ze swojej posiadłości. W 2011 roku rodzina królewska z Kataru kupiła wersję „Graczy w karty’” za około 250-300 milionów dolarów. Ogromna wartość dzieła odzwierciedla wpływ, jaki ta seria wywarła na artystów XX wieku, a także kluczową rolę i niesłabnącą popularność tych obrazów.
Caravaggio. „Grający w karty”
Caravaggio to znana postać w historii sztuki zachodniej. Znany jest z dramatycznego stylu malarstwa, który wykorzystuje skrajne kontrasty światła i ciemności, czyli światłocienie, w celu nadania głębi i interesującej formy swoim kompozycjom. Sam artysta prowadził życie w prawdziwie dramatycznym stylu. Uciekając z Rzymu po oskarżeniu o morderstwo, Caravaggio szukał schronienia u Zakonu św. Jana na Malcie. Będąc członkiem Zakonu, Caravaggio namalował dwa godne uwagi obrazy ołtarzowe: „Ścięcie św. Jana Chrzciciela’’ i „Św. Hieronim piszący”. Obie prace znajdują się na wystawie w konkatedrze św. Jana, budynku, do którego wnętrz zostały namalowane obrazy. „Grający w karty” został namalowany, gdy Caravaggio był jeszcze w Rzymie. Obraz został zamówiony przez bogatego mecenasa i kolekcjonera sztuki, kardynała Francesco del Monte. Dzieło sztuki mistrza przedstawia młodego naiwnego mężczyznę, oszukanego przez dwóch graczy w karty, którzy są ze sobą w zmowie. Nawiązując do historii syna marnotrawnego, przesłanie moralne jest przekazywane poprzez przedstawienie niebezpieczeństw hazardu.
Cassius Marcellus Coolidge. „Psy grające w pokera”
Nie jest to powszechnie znane, ale tytuł „Psy grające w pokera” autorstwa Cassiusa Marcellusa Coolidge odnosi się nie tylko do jednego obrazu, ale do serii osiemnastu obrazów. Obejmuje ona oryginalny obraz artysty „Psy grające w pokera” (powstały w roku 1894), wraz z 16 innymi obrazami olejnymi zamówionymi w 1903 roku przez Browna & Bigelowa w celu reklamowania cygar, a także dodatkowy obraz z 1910 roku. Coolidge jest powszechnie znany z przedstawiania antropomorficznych psów, które uprawiają hazard i uczestniczą w innych, typowo ludzkich czynnościach. Jednak ludzie wciąż się zastanawiają: co oznacza „Psy grające w pokera”? Niektórzy ludzie mają tendencję do patrzenia z góry na sztukę Coolidge’a, uważając ją za płytki i bezsensowny kicz. Cóż, może nie śmiało konkurować z niektórymi renesansowymi arcydziełami, ale wciąż posiada całkiem piękną alegorię ubraną w oprawę sztuki. Przedstawiając ludzkie czynności wykonywane przez psy, Coolidge odkrywa, jak prymitywne instynkty występują w naturze człowieka.
Shelly Wilkerson. „Slot Machine Queen”
Prawdopodobnie najmniej znanym obrazem spośród wymienionych byłby „Slot Machine Queen”, nieposiadający nawet polskiego tłumaczenia swojego tytułu. Można go umieścić w tej samej kategorii, co obraz „Psy grające w pokera”. Praca jest stworzona przy użyciu jasnych kolorów i przedstawia kobietę grającą na automatach. Obraz nie jest zbyt dobrze znany i może być również postrzegany jako reprezentacja złej sztuki, jednej z wielu kiczowatych form sztuki, która dominuje w przemyśle artystycznym. Ogólnie rzecz biorąc, możemy bez wątpienia stwierdzić, że istnieje wiele przykładów tego, jak najwięksi artyści w historii ludzkości czerpali inspirację z hazardu. Fakt, że hazard nie dotyczy tylko jednej kultury czy okresu historycznego, sprawia, że jest to temat uniwersalny, który jest nieustannie eksplorowany przez niezliczoną liczbę artystów. Można z całą pewnością stwierdzić, że jedyną wspólną cechą różnych obrazów o tematyce hazardowej jest złożone emocjonalne zaplecze każdego z nich.
